ആത്മീയ പാരമ്പര്യങ്ങളുടെയും മതാത്മകജീവിതത്തിന്റെയും വിശാലമായ ഭൂപ്രകൃതിയില്‍, മാനുഷികതയ്ക്കും ദൈവികതയ്ക്കും ഇടയിലുള്ള ശക്തമായ ഒരു ബന്ധമായി പ്രാര്‍ത്ഥന നിലകൊള്ളുന്നു. ദൈവവുമായുള്ള ആശയവിനിമയത്തിനുള്ള ഒരു മാര്‍ഗ്ഗമായിട്ടാണ് പ്രാര്‍ത്ഥനയെ പലപ്പോഴും മനുഷ്യര്‍ മനസ്സിലാക്കുന്നത്. സഹായം ചോദിക്കുക, മാര്‍ഗനിര്‍ദേശം തേടുക, അല്ലെങ്കില്‍ സ്തുതി അര്‍പ്പിക്കുക എന്നിവ ഇതില്‍ ഉള്‍പ്പെടാം. എന്നാല്‍, ഏറ്റവും ആഴമേറിയ പ്രാര്‍ത്ഥനകള്‍ യാചനകളാല്‍ നിറഞ്ഞതായിരിക്കരുത്, മറിച്ച് കൃതജ്ഞതയാല്‍ നിറഞ്ഞതായിരിക്കണം. ലഭിച്ച നന്മയെ അംഗീകരിക്കുന്ന ഒരു ഹൃദയം, അത് എത്ര ചെറുതാണെങ്കിലും പ്രാര്‍ത്ഥനയുടെ ഒരു ഹൃദയമാണ്. പ്രാര്‍ത്ഥനയ്ക്ക് കാതലായ പല രൂപങ്ങള്‍ – അപേക്ഷ, യാചന, മധ്യസ്ഥത, അല്ലെങ്കില്‍ സ്തുതി – ഉണ്ടാകാമെങ്കിലും, അത് ഏറ്റവും ആഴത്തില്‍ സമ്പുഷ്ടമാക്കുന്നത് കൃതജ്ഞതയിലാണ്. യഥാര്‍ത്ഥ പ്രാര്‍ത്ഥന കേവലം അനുഗ്രഹങ്ങള്‍ക്കായുള്ള ഒരു അഭ്യര്‍ത്ഥനയല്ല, മറിച്ച് ഇതിനകം നമുക്ക് ലഭിച്ചിരിക്കുന്ന ദാനങ്ങളെ അംഗീകരിക്കലാണ്.
കൃതജ്ഞത എന്നത് ഒരു വ്യക്തിയുടെ മനസ്സില്‍ ഉള്ള നന്ദിയും നന്ദിയോടെ എല്ലാം കാണുവാനുള്ള ശേഷിയുമാണെന്ന് ലളിതമായ ഭാഷയില്‍ നമുക്കു നിര്‍വചിക്കുവാന്‍ കഴിയും.
കൃതജ്ഞത, ‘നന്ദി’ (thanks) പറയുന്നതിലുപരി, ‘നന്ദിഭാവം’ (thankfulness) നമ്മുടെ ഉള്ളില്‍ സ്ഥിരമായി നിലനിര്‍ത്തുന്നു എന്ന അര്‍ത്ഥത്തില്‍ അതിന് കൂടുതല്‍ ആഴമുണ്ട്. എന്തായിരിക്കും നന്ദിഭാവം? നന്ദിഭാവം എന്നത് നമുക്ക് ലഭിച്ച ജീവിതം, സഹായം, സ്‌നേഹം, അനുഗ്രഹങ്ങള്‍, എന്നിവയ്ക്കായി നമ്മുടെ മനസ്സില്‍ തോന്നുന്ന നന്ദിയുള്ള ഒരു ആന്തരികഭാവമാണ്. നന്ദിഭാവം മനസ്സിന്റെ വിശാലതയും ജീവിതത്തിന്റെ സുന്ദരതയും പകര്‍ന്ന് തരുന്ന ഒരു മനോഭാവമാണ്. അതിന്റെ ശബ്ദം എളുപ്പമാകാം – ഒരായിരം വാക്കുകള്‍ക്കിടയില്‍ പറയുന്ന ഒരു ഹൃദയത്തില്‍ നിന്നുള്ള ‘നന്ദി’. യഥാര്‍ത്ഥ കൃതജ്ഞത നമ്മുടെ ഉള്ളിലേക്ക് കാണാനുള്ള ഒരു കണ്ണാണ്. നമുക്ക് ലഭിച്ചതിന്റെ മൂല്യത്തെ മനസ്സില്‍ ഭദ്രമാക്കി, അതിന് നന്ദി പറയുന്ന ഒരു ഹൃദയം നിറഞ്ഞ മനോഭാവം. നന്ദി പറയുന്നത് രണ്ടക്ഷരങ്ങള്‍ കൊണ്ടാണെങ്കിലും അതിന്റെ പ്രതിഫലം ജീവിതമാണ്.
സാധാരണഗതിയില്‍ നാം ‘നന്ദി’ തോന്നുന്നത് നമുക്ക് മറ്റുളളവരില്‍ നിന്നും എന്തെങ്കിലും സഹായം ലഭിക്കുമ്പോള്‍, അല്ലെങ്കില്‍ പിന്നീട് അതേക്കുറിച്ച് ഓര്‍ക്കുമ്പോള്‍ നമ്മിലുണ്ടാകുന്ന ഒരു ക്ഷണികമായ വികാരമാണ്. എന്നാല്‍ അത് കേവലമൊരു ക്ഷണിക വികാരം മാത്രമല്ല. അത് ലോകത്തെ വ്യക്തമായി കാണാനും ജീവിക്കുവാനും ബന്ധപ്പെടാനുമുള്ള ഒരു മാര്‍ഗ്ഗം കൂടിയാണ്. കൃതജ്ഞത, അതിന്റെ ആഴമേറിയ തലത്തില്‍ സാധാരണ അവബോധത്തെ ആത്മീയ സാന്നിധ്യമാക്കി മാറ്റുന്നു. പ്രാര്‍ത്ഥനയെ അതിന്റെ ഏറ്റവും ആത്മാര്‍ത്ഥവും അര്‍ത്ഥവത്തും ശക്തവുമായ രൂപത്തില്‍ പരിശോധിക്കുമ്പോള്‍, അതിന്റെ കാതലായ ഭാഗത്ത് കൃതജ്ഞതയുടെ മനോഭാവം ഉണ്ടെന്ന് നമുക്ക് പലപ്പോഴും മനസ്സിലാകും. കൃതജ്ഞത പ്രാര്‍ത്ഥനയുടെ ഒരു വശം മാത്രമല്ല – അത് അതിന്റെ കാതലായ ഭാഗമാണ്, ഹൃദ്യമാണ്. കൃതജ്ഞതയും പ്രാര്‍ത്ഥനയും എനിക്ക് ”എന്ത് ഇല്ല” എന്നതിനെക്കാളും ഉപരിയായി ”എന്താണ് എന്റെ കൈവശം” എന്നതിലേക്കുള്ള ശ്രദ്ധയാണ്.
നാം നന്ദിയുള്ളവരാകുമ്പോള്‍ ജീവിതത്തിന്റെ അര്‍ത്ഥവും ആഴവും മനസ്സിലാക്കാന്‍ വളരെ എളുപ്പമാണ്. ഓരോ ദിവസവും പ്രതീക്ഷയുടെയും അനുഗ്രഹങ്ങളുടെയും പ്രതീകമായി കാണാന്‍ അതു നമ്മെ പ്രേരിപ്പിക്കുന്നു. സന്തോഷം നിറഞ്ഞ നിമിഷങ്ങളില്‍ അത് ആഘോഷമാക്കുവാനും വേദനയുടെയും ദു:ഖത്തിന്റെയും സമയങ്ങളില്‍ അതില്‍ നിന്നൊരു പാഠം കണ്ടെത്തുവാനും ഈ മനോഭാവം നമ്മെ സഹായിക്കുന്നു.
നമ്മുടെ ജീവിതത്തിലെ ഓരോ നിമിഷവും നല്ലതും മോശമായതിനെയും – ഒരേ പോലെ മൂല്യവത്തായതാണെന്ന് നാം തിരിച്ചറിയുന്നു. അതിലൂടെയാണ് നമ്മള്‍ വളരുന്നത്, മനസ്സും ഹൃദയവും വലുതാകുന്നത്. നന്ദിയുള്ള മനസ്സാണ് ജീവിതത്തെ ഒരു സമ്മാനമായി കാണുവാന്‍ നമ്മെ പഠിപ്പിക്കുന്നത്.
പക്ഷേ, കൃതജ്ഞതയുടെ മനോഭാവം വെറുമൊരു ബൗദ്ധിക ഹൃദയസാന്ത്വനമല്ല. കൃതജ്ഞതയുടെ ശീലം നമ്മുടെ മാനസികവും ശാരീരികവുമായ ആരോഗ്യത്തെയും സുസ്ഥിതിയെയും മെച്ചപ്പെടുത്തുമെന്നു ശാസ്ത്രീയമായി തെളിയിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. അതിനാല്‍, നമ്മള്‍ ജീവിക്കുന്ന എല്ലാ നിമിഷങ്ങളെയും തുറന്ന മനസ്സോടെ സ്വീകരിക്കുകയും, അതിലോരോന്നിലും നല്ലതും മഹത്വവുമുള്ളതെന്താണെന്ന് കാണുവാന്‍ ശ്രമിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് ജീവിതത്തെ കൂടുതല്‍ സന്തോഷവും സമൃദ്ധമുള്ളതുമാക്കും. നന്ദി പറയുന്നത് വെറും ഒരു പ്രതികരണമല്ല – അത് ജീവിതത്തെ ഒരു കലയായി മാറ്റുന്ന വഴിയാണ്. നാം നന്ദിയുള്ളവരായിരിക്കുമ്പോള്‍ ജീവിതം ഒരു സമ്മാനമാണെന്നും ഓരോ നിമിഷവും സന്തോഷകരമോ, വേദനാജനകമോ ആകട്ടെ, മൂല്യവത്തായ എന്തെങ്കിലും കൈവശം വയ്ക്കുന്നുവെന്നും നാം തിരിച്ചറിയുന്നു.
About The Author
